Wyobraź sobie, że masz przed sobą koszyk pełen produktów, które właśnie dodałeś do sklepu online. Może to być nowy telefon, książka, a może kurtka, którą planujesz kupić. Wydaje się, że jedyne, co Cię dzieli od zakupu, to kliknięcie „Zamów”. Ale zamiast tego zamykasz stronę. Dlaczego? W przypadku osób z ADHD to zachowanie może mieć swoje neurobiologiczne uzasadnienie. W Polsce ADHD dotyczy około miliona osób (źródło: Termedia), a dla wielu z nich proces przeglądania produktów i dodawania ich do koszyka to coś więcej niż zakupy – to sposób na chwilowe podniesienie poziomu dopaminy. Jak to działa i co może z tym zrobić e-commerce? Dowiesz się w dalszej części artykułu.
ADHD a dopamina
ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, to zaburzenie, które wpływa na sposób, w jaki działa mózg. Jednym z jego kluczowych elementów jest zaburzenie w funkcjonowaniu systemu dopaminowego. Dopamina, odpowiedzialna za odczuwanie przyjemności i motywację, w przypadku osób z ADHD działa mniej efektywnie, co sprawia, że często poszukują one aktywności, które wywołują szybkie „wyrzuty” tego neuroprzekaźnika.
Przeglądanie produktów w sklepach internetowych staje się jedną z takich aktywności. Proces wyboru produktów, dodawania ich do koszyka i wyobrażania sobie ich posiadania może dostarczać natychmiastowej satysfakcji. Jednak finalizacja transakcji nie zawsze jest konieczna, by osiągnąć ten efekt. Właśnie dlatego tak wiele koszyków zostaje porzuconych.
Dlaczego osoby z ADHD przeglądają, ale nie kupują?
Dodanie produktu do koszyka działa jak nagroda. W przypadku osób z ADHD cały proces zakupowy to seria małych sukcesów, które dostarczają krótkotrwałej przyjemności. Wyobraź sobie, że przeglądasz ofertę sklepu i czujesz ekscytację przy każdej nowej rzeczy, którą „kupujesz w myślach”. To właśnie ta ekscytacja jest głównym celem – nie sam zakup.
Dodatkowo, ADHD wiąże się z trudnościami w podejmowaniu decyzji. Wielość opcji i konieczność dokonania wyboru może być przytłaczająca, co prowadzi do rezygnacji na ostatnim etapie. W e-commerce to zjawisko jest szczególnie widoczne w branżach, gdzie oferta jest szeroka i zróżnicowana, np. w modzie czy elektronice.
Czy porzucone koszyki to efekt „mentalnego resetu”?
Jednym z charakterystycznych mechanizmów działania mózgu u osób z ADHD jest tendencja do nagłego przerzucania uwagi. W kontekście zakupów online przeglądanie produktów i dodawanie ich do koszyka działa jak proces budowania krótkotrwałego zaangażowania. Jednak równie szybko, jak to zaangażowanie się pojawia, może ono zniknąć.
Mózg osoby z ADHD szuka intensywnych bodźców, a w momencie, gdy proces zakupowy przestaje dostarczać nowości lub emocji, następuje coś, co można nazwać „mentalnym resetem”. Klient przerywa działanie, aby poszukać nowego źródła stymulacji. Porzucony koszyk staje się skutkiem ubocznym tego procesu.
Wspieranie osób z ADHD w codziennym funkcjonowaniu
Porzucone koszyki mogą być metaforą innych wyzwań, z jakimi mierzą się osoby z ADHD. Tendencja do rozpoczynania działań, które nie zawsze są kończone, wynika z trudności w zarządzaniu uwagą i impulsywnością. W terapii ADHD kluczowe znaczenie mają narzędzia wspierające planowanie i organizację.
Przykłady wsparcia:
- terapia behawioralna, która uczy tworzenia nawyków i budowania struktur działania.
- wsparcie farmakologiczne zalecone przez specjalistę
- aplikacje do zarządzania zadaniami, takie jak Todoist czy Trello.
- fizyczne przypominacze, np. kalendarze lub notatki.
60-461 Poznań
